Spróbuj zapobiec udarowi mózgu

Choroby serca i udar są jak bliscy krewni – mają wspólny rodowód. W obu przypadkach w grę wchodzą zarówno geny, jak i wychowanie, wpływ środowiska czy nałogi typu palenie. 

W przypadku większości z nas o przyszłym udarze mózgu decyduje w dużej mierze osobisty wybór. Zalecenia dotyczące zapobiegania udarowi mózgu sugerują, że zdrowy tryb życia może zmniejszyć zagrożenie o 80 proc. Żadne leki, urządzenia czy inne metody interwencji nie mogą się do tego zbliżyć.

Słowo „udar” kojarzy się z gromem z jasnego nieba. Oczywiście, tak to wygląda, gdy do niego dojdzie. Ale nagłe wystąpienie udaru poprzedzają dziesięciolecia powolnych, lecz stałych uszkodzeń naczyń krwionośnych, wzrastanie zatykających tętnice blaszek miażdżycowych lub pojawienie się migotania przedsionków. To długotrwałe narastanie oznacza, że często można uniknąć udaru walcząc ze zmianami w tętnicach.

Dwa rodzaje udaru

Do udaru dochodzi, gdy krew przestaje dopływać do części mózgu. Odcięte od dostawy tlenu, komórki mózgu zaczynają obumierać w ciągu kilku minut. Czasami uszkodzenia są śmiertelne – udar mózgu jest czwartą przyczyną śmierci w Stanach Zjednoczonych, co odpowiada prawie 135 tys. zgonów co roku. W większości przypadków udar nie zabija. American Heart Association szacuje, że w USA jest ponad 6 mln pacjentów po udarze mózgu. Chociaż u niektórych nie pozostawia on trwałych skutków fizycznych ani psychicznych, u wielu prowadzi do długotrwałej utraty mowy, paraliżu lub innych problemów. W rzeczywistości, udar mózgu jest najczęstszą przyczyną niepełnosprawności – prawie jeden na trzech pozostałych przy życiu pacjentów jest trwale niepełnosprawny, a o wiele więcej potrzebuje długoterminowej opieki.

Udary niedokrwienne mózgu są wtedy, gdy zakrzep krwi lub inne zanieczyszczenia zablokują naczynie w mózgu lub naczynie doprowadzające do niego krew. Stanowią one ponad 80 proc. udarów mózgu. Reszta to udary krwotoczne – dochodzi do nich, gdy pęknie naczynie krwionośne w mózgu. Krwawienie (krwotok) pozbawia leżące dalej komórki mózgu utlenionej krwi, może także uszkadzać komórki zwiększając ciśnienie wewnątrz mózgu. Choć leczenie udaru niedokrwiennego i krwotocznego mózgu wymaga odmiennego leczenia, gdy już wystąpią, to metody zapobiegania są bardzo podobne.

Są dwa główne typy udaru mózgu. Udary niedokrwienne są bardziej powszechne i zdarzają się, gdy dojdzie do zablokowania przez zakrzep tętnicy w mózgu. W niektórych przypadkach zakrzep powstaje w naczyniu (udar zakrzepowy). W innych przypadkach, w sercu lub tętnicy, która prowadzi krew do mózgu, tworzy się zakrzep, odrywa i wędruje do mózgu, gdzie utyka w małej tętnicy (udar zatorowy). Do udarów krwotocznych dochodzi, gdy pęka tętnica w mózgu, uwalniając krew do tkanki mózgowej.

Trzy rodzaje ryzyka

Możesz zmienić niektóre, choć nie wszystkie czynniki zwiększające ryzyko udaru mózgu. Czynniki ryzyka, których nie można zmienić to wiek, płeć, geny, waga urodzeniowa i rasa lub pochodzenie etniczne. 60-letni mężczyzna, który jest Afroamerykaninem, waży mniej niż 2,5 kg przy urodzeniu i którego ojciec miał wylew, jest znacznie bardziej narażony na udar mózgu w ciągu najbliższych 10 lat niż 45-letnia Azjatka, która w chwili urodzenia ważyła 3,5 kg i która nie miała w rodzinie udaru mózgu. Nawet jeśli nie można zmienić tych czynników, to wyznaczają one twój podstawowy poziom ryzyka. Im wyższa jego wartość, tym ważniejsze jest, by kontrolować rzeczy, które można zmienić.

Modyfikowalne czynniki ryzyka to rzeczy, które wpływają na ryzyko udaru i nad którymi masz pewną kontrolę. Są to zarówno wysokie ciśnienie krwi i cukrzyca, jak i palenie tytoniu czy słona dieta.

Wiele potencjalnych czynników ryzyka jest przedmiotem badań. Należą do nich migreny, obturacyjny bezdech senny (wstrzymanie oddechu w czasie snu, po którym następuje głośne chrapanie), choroby dziąseł, markery krwi, takie jak lipoproteina A i zakażenia.

Czynniki ryzyka udaru mózgu

Czynniki, których nie można zmienić:

- Wiek
- Płeć
- Rasa/pochodzenie etniczne

Czynniki możliwe do zmodyfikowania:

- Wysokie ciśnienie
- Brak ruchu
- Palenie
- Cukrzyca
- Wysoki poziom cholesterolu
- Migotanie przedsionków
- Anemia sierpowata
- Stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych
- Otyłość
- Obecność innych chorób układu krążenia
- Nadużywanie alkoholu
- Używanie narkotyków

Trudniejsze do zmodyfikowania lub nowe czynniki ryzyka:

- Obturacyjny bezdech senny
- Migrena
- Niektóre zakażenia
- Choroby dziąseł
- Występujące we krwi markery, takie jak czynnik V Leiden, lipoproteina A i inne

11 kroków przeciw udarowi

Z udarem możesz walczyć na wielu frontach. Jedna metoda jest dobra, atak na wielu płaszczyznach – jeszcze lepszy.

Oto 11 rzeczy, które możesz zrobić, by uniknąć udaru:

- Znaj i kontroluj ciśnienie tętnicze.
- Nie pal; jeśli palisz – rzuć.
- Jeśli trzeba – schudnij.
- Bądź bardziej aktywny.
- Zidentyfikuj i lecz migotanie przedsionków.
- Aktywnie lecz przemijające niedokrwienie mózgu (inaczej TIA lub mini-udar).
- Lecz problemy z krążeniem, takie jak przewlekłe niedokrwienie kończyn, anemia sierpowata lub ciężka niedokrwistość.
- Znaj i kontroluj poziom cukru i cholesterolu we krwi.
- Jeśli pijesz alkohol, rób to z umiarem.
- Stosuj zdrową dietę, ubogą w sód i bogatą w potas.
- Poznaj objawy udaru mózgu i reaguj natychmiast.

Ostrzegawcze objawy

Jeśli zauważysz jeden lub więcej z poniższych objawów u siebie lub kogoś innego, lub jeśli jesteś naprawdę zaniepokojony, że Ty lub ktoś w otoczeniu doznał udaru, od razu dzwoń pod numer 999 lub numer alarmowy 112:

- Nagłe drętwienie lub osłabienie mięśni twarzy, ręki lub nogi, zwłaszcza po jednej stronie ciała.

- Nagła dezorientacja lub kłopoty z mówieniem albo rozumieniem mowy.

- Nagłe problemy z widzeniem jednym lub obojgiem oczu.

- Nagłe problemy z chodzeniem, utrata równowagi lub koordynacji.

- Nagły, silny ból głowy o nieznanej przyczynie.

Dobrze jest zacząć jak najwcześniej. Wyrobienie zdrowych nawyków w dzieciństwie, w wieku kilkunastu lat lub zaraz po osiągnięciu dojrzałości sprzyja zdrowiu w wieku dorosłym i na starość. Ale jeśli nie zadbałeś o profilaktykę, nie jest jeszcze za późno. Nawet małe kroki wykonane teraz mogą poprawić stan twego zdrowia.

Premium Health

 

Źródło: Onet.pl Med