Iwan Groźny: szesnastowieczny psychopata
Słynne stwierdzenie, iż " władza deprawuje, a władza całkowita deprawuje całkowicie", doskonale pasuje do cara Iwana IV zwanego Groźnym, oraz jego rządów charakteryzujących się sadystyczną przemocą. Po bliższym przyjrzeniu się życiu cara okazuje się. jednak, że "całkowita władza" była tylko częścią problemu. Iwan Groźny cierpiał na zaburzenia osobowości, będące wynikiem atmosfery przemocy i strachu, w jakiej wzrastał.
Ponieważ car żył ponad 400 lat temu, trudno dziś postawić jednoznaczną diagnozę. Nie ma jednak wątpliwości co do tego, iż był on porywczym egocentrykiem, wykazującym objawy typowe dla zaburzeń, które dziś określa się mianem "psychopatii socjopatycznej" lub "socjopatii", a osoby nimi dotknięte potocznie nazywa się psychopatami.
Podobnie jak wielu innych psychopatów, Iwan Groźny był człowiekiem inteligentnym i często wręcz ujmującym w obejściu. Jednak mordował tysiące niewinnych ludzi, a później nakazywał, by w klasztorach modlono się o zbawienie ich dusz.
Iwan IV urodził się w 1530 roku. Kiedy miał trzy lata, umarł jego ojciec, pozostawiając mu cesarstwo. W rzeczywistości rządy sprawowała matka Iwana, zwalczana przez część bojarów rosyjskich. Dziecko dorastało w atmosferze intryg i morderstw. Gdy Iwan miał siedem lat, jego matka zmarła, najprawdopodobniej została otruta. Wraz z młodszym, opóźnionym w rozwoju bratem, chłopiec znajdował się w samym centrum gwałtownych walk o władzę.
Już w dzieciństwie Iwan zaczął wykazywać tendencje sadystyczne. Męczył zwierzęta. Jako nastolatek, podczas wyjazdów na polowania, zabawiał się bijąc chłopów i gwałcąc wiejskie kobiety. Następnie, przekonany o swym boskim namaszczeniu, spędzał całe godziny na modlitwach.
Co dziwne, pierwsze małżeństwo Iwana Groźnego było bardzo udane. Wraz z żoną Anastazją car dobrał sobie odpowiednich doradców i rozpoczął rządy od gruntownych reform. Jednak po 13 latach Anastazja zmarła po długiej chorobie. Zaledwie trzydziestoletni Iwan szalał z rozpaczy. Był przekonany, że otruli ją bojarzy. Owładnięty nienawiścią, dokonywał krwawych czystek, które dotknęły również jego doradców i najlepszych dowódców wojskowych.
Iwan Groźny uważał, iż ma pochodzące od Boga prawo karania wszystkich, których uznał za "zdrajców". Posądzając Nowogród o chęć oddania się pod władzę Zygmunta Augusta, car spędził pięć tygodni w mieście, wydając wyroki na jego obywateli. Kazał ich obdzierać ze skóry, przypiekać ogniem i wypruwać z nich wnętrzności, aż w końcu pobliską rzeką płynęły tysiące ciał. Kiedy już było po wszystkim, jak zwykle nakazał mnichom, by modlili się za dusze pomordowanych.
Iwan Groźny pogrzebał wszelkie nadzieje na trwałość swej dynastii, kiedy w napadzie szału zamordował własnego syna i następcę tronu. Miał z tego powodu tak ogromne wyrzuty sumienia, że przez następne cztery miesiące jego zawodzenia słychać było nawet poza murami Kremla. Dwa lata później, w wieku 54 lat umarł na tajemniczą chorobę. Prawdopodobnie został otruty. Sam Iwan Groźny, jak i jego poddani, stali się ofiarami osobowości cara. Mógł być dobrym i sprawiedliwym władcą, jednak strach, nienawiść i nieograniczona władza sprawiły, że jego zbrodnie przyćmiły osiągnięcia.
TAJNIKI LUDZKIEGO UMYSŁU; Przegląd Reader's Digest 1997
- /biblioteka/54-tajniki-ludzkiego-umysu/1351-mio-ktora-pokonaa-wszelkie-przeciwnoci
- /biblioteka/54-tajniki-ludzkiego-umysu/1349-zmienne-nastroje-krola-jerzego-iii