Bez snu nie odpoczniesz

      Szacuje się, że około 35 proc. dorosłych Polaków nie jest w stanie spokojnie przespać nocy. Następstwem problemów z zaśnięciem jest utrudnione funkcjonowanie w ciągu dnia oraz nieustanne uczucie zmęczenia, bóle głowy, kłopoty z koncentracją, złe wyniki w pracy.

 

      To właśnie te objawy są najbardziej istotne w momencie diagnozowania bezsenności. Mniej ważne jest to, ile godzin poświęcamy na sen. Z upływem lat zmieniają się nasze potrzeby - niemowie śpi kilkanaście godzin dziennie, a seniorowi wystarczyć może 5-6 godzin. Są też uwarunkowania indywidu-alne-jeśli ktoś po czterech godzinach snu czuje się wypoczęty, nie ma powodów do obaw, historia zna takie przypadki (np. Napoleon Bonaparte czy Winston Churchill).

      Jednak bezsenność to nie tylko brak snu czy problemy z zaśnięciem, ale także wielokrotne wybudzanie się w ciągu nocy czy zbyt wcześnie rano. Nocny sen składa się z kilku cykli trwających po około 1,5 godziny, przedzielonych krótkimi okresami przebudzenia. Najbardziej regenerujące działanie mają pierwsze cykle. Każdy z nich składa się z trzech rodzajów snu: płytkiego, z niską aktywnością ciała, głębokiego, gdy ciało i mózg są w całkowitym odpoczynku, oraz fazy REM, gdy mózg zachowuje się w podobny sposób jak wtedy, gdy jesteś obudzony (to właśnie wtedy mamy marzenia senne). Tylko zachowanie odpowiednich proporcji wszystkich tych cykli zapewnia zdrowy, pełnowartościowy sen.

Dlaczego nie mogę spać ?

      Od odpowiedzi na to pytanie zależy metoda leczenia przypadłości. Należy rozróżnić bezsenność przygodną, krótkotrwałą i przewlekłą. Przygodna zdarza się każdemu od czasu do czasu, np. po nocnym dyżurze albo dalekiej podróży, związanej ze zmianą czasu. Nie jest
to zbyt wielki problem, w przeciwieństwie do bezsenności krótkotrwałej, spowodowanej zwykle sytuacją stresową albo chorobą somatyczną, np. reumatyzmem, nadczynnością tarczycy, chorobami układu krążenia, układu oddechowego czy bezdechem sennym.

      Jeśli bezsenność przedłuża się do 30 dni, możemy mówić już o dolegliwości przewlekłej, owiązanej z nerwicą i depresją.
 
      U niektórych osób problemy ze snem nie mają nic wspólnego z chorobą - spowodowane są przez czynniki zewnętrzne np. zbyt wysoką temperaturę i niedostateczne zaciemnienie sypialni, niewygodne łóżko, hałas dobiegający z ulicy.

Bezsenność do leczenia?

      Niewiele osób traktuje bezsenność jak chorobę, częściej przy okazji wizyty u lekarza powodowanej np. uporczywymi bólami głowy proszą o przepisanie „przy okazji" czegoś na sen. Tymczasem to właśnie bezsenność może być przyczyną dolegliwości. Dowiedziono, że ludzie, którzy się nie wysypiają, częściej chorują (następuje u nich upośledzenie układu odpornościowego), dwukrotnie wzrasta u nich ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca, częściej stają się ofiarami wypadków i pacjentami szpitali. Wczesne wybudzanie i poranne zmęczenie może być jednym z pierwszych objawów depresji.

      Problemy ze snem powinniśmy zgłaszać naszemu lekarzowi pierwszego kontaktu, który wrazie potrzeby skieruje nas do neurologalub psychiatry. W większych miastach istnieją również poradnie leczenia zaburzeń snu, w których przeprowadza się dokładną diagnostykę. Na zapis przebiegu snu składają się m.in. wyniki badań czynności mózgu(EEG), serca(EKG), ruch u gałek ocznych i napięcia mięśni. Na ichpodstawie specjaliści poszukują przyczyny problemów ze snem.

Tabletki i higiena snu

      Wielu pacjentów wzbrania się przed leczeniem środka sennymi, obawiając się uzależnienia od leku i tego, że następnego dnia bedą odczuwać senność, osłabiony refleks itp.  Od kilku lat dostępne są leki trzeciej generacji, które działają inaczej niż tradycyjne tabletki, nie wykazują bowiem działania uspokajającego i rozluźniającego, nie zaburzają funkcjonowania następnego dnia i zapewniają utrzymanie wszystkich niezbędnych faz snu.

      Zawsze trzeba je jednak stosować pod kontrolą lekarza. Jeśli przyczyną kłopotów ze snem jest choroba,na przyklad depresja czy bezdech senny, to należy również poddać się odpowiednłej terapii.

      Warto    również zadbać o stworzenie dobrych warunków do zasypiania i przestrzegać stałych godzin układania się do snu. Czasem wystarczy usunąć z sypialni telewizor.

AGNIESZKA GRZELAK

POLSKA GŁOS WIELKOPOLSKI, wrzesień 2009